Zwierzęta

Wraz z rozwojem społeczeństwa i poprawą jakości życia ludzi, coraz więcej rodzin posiada zwierzęta domowe, wśród których dominują psy i koty. Według raportu American Pet Products Association (APPA) w 2021 roku 70% amerykańskich gospodarstw domowych posiadało zwierzęta domowe [1]. Posiadanie zwierzęcia domowego ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka [2-4]. Na całym świecie panuje tendencja wśród właścicieli zwierząt domowych do traktowania psów i kotów jak członków rodziny. Ponieważ psy i koty stały się ważną częścią życia człowieka, dbanie o ich zdrowie jest bardzo istotne.

Choroby najczęściej występujące u psów i kotów

1. Zapalna choroba jelit jest najczęstszą przyczyną przewlekłych wymiotów i biegunki u psów i kotów [5]. Termin „nieswoiste zapalenie jelit” oznacza grupę schorzeń charakteryzujących się przewlekłym lub nawracającym stanem zapalnym odcinków przewodu pokarmowego (GIT). Zapalna choroba jelit jest wieloczynnikową chorobą psów i kotów, charakteryzującą się przewlekłymi enteropatiami, mogącymi znacząco wpływać na jakość życia. Dokładna etiologia choroby zapalnej jelit nie jest znana. Uważa się, że czynniki związane ze stanem zapalnym przewodu pokarmowego mają podłoże genetyczne i zewnętrzne (odżywianie, ekologia). Stan lokalnego układu odpornościowego błon śluzowych narządów przewodu pokarmowego odgrywa ważną rolę w utrzymaniu funkcji przewodu pokarmowego u zwierząt [6-7].

Objawy kliniczne choroby zapalnej jelit mogą obejmować wymioty, biegunkę, krew w stolcu, utratę masy ciała i zaburzenia apetytu. Niektóre rasy psów są uznawane za predysponowane do przewlekłej choroby jelit, w tym Soft Coated Wheaten Terrier, Basenji, Boxer, Buldog francuski, Owczarek niemiecki, Norweski Lundehund i Yorkshire Terrier. Chociaż składnik genetyczny choroby zapalnej jelit u kotów jest mniej poznany, zasugerowano, że koty syjamskie i inne rasy orientalne są bardziej predysponowane do rozwoju IBD [8-9]. Badanie endoskopowe z biopsją błony śluzowej przewodu pokarmowego jest konieczne w celu potwierdzenia rozpoznania choroby zapalnej jelit i określenia stopnia zaawansowania choroby. Do najczęściej zgłaszanych nieprawidłowości endoskopowych u psów i kotów cierpiących na zapalne choroby jelit zalicza się wiotkość błony śluzowej, zwiększoną ziarnistość oraz nadżerki błony śluzowej przewodu pokarmowego. Leczenie chorób zapalnych jelit wiąże się z licznymi trudnościami ze względu na niejasną etiologię. Ponieważ układ odpornościowy odgrywa ważną rolę w patogenezie chorób zapalnych jelit, immunoprotekcja ułatwi postęp w leczeniu tej grupy patologii.

2. Nowotwory (guzy) o różnej etiologii mogą występować nie tylko u ludzi, ale i u zwierząt domowych – psów i kotów. U zwierząt mogą rozwinąć się różne rodzaje nowotworów, a niektóre z nich są uleczalne, jeśli zostaną wcześnie zdiagnozowane i skutecznie leczone [10]. Według niektórych danych około 25% psów na całym świecie w ciągu swojego życia zapada na jakiś rodzaj raka. W przypadku psów powyżej 10 roku życia statystyki są jeszcze wyższe – u 50% z nich nowotwór rozwija się przed końcem życia. Niektóre badania wykazują, że chłoniak jest jednym z najczęstszych rodzajów nowotworów dotykających zwierzęta domowe. Chłoniak występuje częściej u kotów niż u psów.

Przypadki raka skóry statystycznie występują częściej niż inne rodzaje raka, przy czym najczęściej występują guzy komórek tucznych. Około jednej trzeciej wszystkich nowotworów u psów to guzy skóry, a 20% z nich to guzy komórek tucznych. Ogólnie rzecz biorąc, 50% nowotworów skóry można znaleźć na ciele zwierzęcia domowego, podczas gdy około 40% z nich zlokalizowanych jest na kończynach (zwłaszcza tylnych), szyi lub głowie. 11% nowotworów skóry pojawia się w wielu miejscach ciała jednocześnie. Koty są mniej podatne na raka skóry. Większość nowotworów skóry ma charakter złośliwy.

Około połowa wszystkich guzów gruczołu mlekowego u psów i ponad 80% u kotów ma charakter złośliwy. Kastracja psa lub kota przed ukończeniem 12 miesiąca życia może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego typu nowotworu.

Nowotwory jamy ustnej i nosa są szczególnie częste u kotów. Ten rodzaj raka zwykle powoduje takie objawy, jak utrata apetytu, miejscowy ból i krwawienie z ust lub nosa. U niektórych zwierząt może wystąpić obrzęk twarzy lub trudności w oddychaniu, w zależności od stopnia rozprzestrzenienia się raka. U około 45 na 100 000 kotów występuje rak jamy ustnej, z czego 69% to rak płaskonabłonkowy, a 18% to włókniakomięsaki.

Guzy kości występują najczęściej u psów dużych ras powyżej 7 roku życia. Ze wszystkich typów nowotworów kości, jakie mogą rozwinąć się u kotów, kostniakomięsak stanowi 70%.

Chłoniak, czyli powiększenie jednego lub większej liczby węzłów chłonnych, to kolejny powszechny nowotwór, który dotyka zarówno koty, jak i psy. Choroba ta częściej występuje u kotów, ponieważ może być wywołana przez wirus białaczki kotów. Chłoniak stanowi około 33% wszystkich nowotworów u kotów, a częstość jego występowania wynosi od 40 do 200 przypadków na 100 000 kotów. Choroba dotyka koty w wieku od 4-5 miesięcy do 19-20 lat. Dla porównania, chłoniaki stanowią zaledwie 7–24% wszystkich nowotworów u psów. U psów często rozwija się rodzaj raka podobny do chłoniaka nieziarniczego u ludzi.

3. Choroby nerek często występują u psów i kotów i mogą mieć charakter długotrwały (przewlekła choroba nerek) lub nagły (ostre uszkodzenie nerek). W przypadku ostrego uszkodzenia nerek kluczowe znaczenie ma szybkie leczenie. Przewlekła choroba nerek jest często wynikiem zmian zwyrodnieniowych nerek i trudno ją zdiagnozować we wczesnym stadium. Przewlekła choroba nerek dotyka około 3% kotów i 2% psów [11]. Uszkodzenie nefronu związane z przewlekłą chorobą nerek jest zazwyczaj nieodwracalne i może mieć charakter postępujący. Przewlekła choroba nerek jest główną przyczyną zachorowalności i umieralności, zwłaszcza u starszych psów i kotów. U małych psów i kotów choroby nerek ujawniają się średnio w wieku 12–14 lat. U dużych psów przewlekłą chorobę nerek można zdiagnozować już w wieku 7 lat. Ponieważ terapia nerkozastępcza (dializa i przeszczep) nie jest powszechnie stosowana w medycynie weterynaryjnej, leczenie przewlekłej choroby nerek u psów i kotów koncentruje się na wczesnym wykrywaniu choroby i stosowaniu leków renoprotekcyjnych w celu spowolnienia postępującej utraty nefronów.

4. Choroby układu mięśniowo-szkieletowego są również powszechne u małych zwierząt domowych [12]. Do najczęstszych z nich zalicza się chorobę zwyrodnieniową stawów, dyskopatię, dyskospondylozę, osteodystrofię, dysplazję stawu biodrowego, osteochondrodysplazję i urazy. Najczęściej choroby te występują u starszych zwierząt. Jednakże istnieje również rasa podatna na choroby układu ruchu. U psów i kotów o długim ciele i krótkich nogach (jamniki, bassety, corgi, pekińczyki, skye terriery, dandie dinmont terriery, munchkiny, minskiny i karłowate koty), a także u psów z mocno zakręconym ogonem lub jego brakiem (buldogi angielskie, mopsy, basenji) występuje duże ryzyko przemieszczenia się krążka międzykręgowego. Labradory, rottweilery, chow chow i shar pei są podatne na chorobę zwyrodnieniową stawów. U psów małych ras – szpiców, pekińczyków, pudli miniaturowych, sznaucerów miniaturowych, yorkshire terrierów, buldogów francuskich – najczęstszą chorobą jest choroba Lugga-Calvy-Perthesa, charakteryzująca się martwicą głowy i szyjki kości udowej. Koty rasy szkockiej zwisłouchej są podatne na osteochondrodysplazję. Mutacja powodująca zwisłouche uszu w przypadku skrzyżowania dwóch kotów zwisłouchych daje prawie stuprocentową gwarancję wystąpienia osteochondrodysplazji u kotów szkockich. Ryzyko jest szczególnie wysokie w przypadku niewłaściwej hodowli tej rasy. Koty bengalskie i maine coony, a także szybko rosnące szczenięta ras dużych i olbrzymich (alaskan malamut, berneński pies pasterski, dog niemiecki, owczarek niemiecki, mastify) również znajdują się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia osteochondrodysplazji. Urazy stawów u psów i kotów obejmują złamania kości, zwichnięcia, skręcenia i zerwania więzadeł, które zdarzają się podczas nieudanych skoków, upadków i uderzeń.

Dysplazja stawów biodrowych jest najczęstszą chorobą u psów dużych ras. Jest to choroba dziedziczna, która ujawnia się w okresie aktywnego wzrostu zwierzęcia. Na tę patologię szczególnie podatne są owczarki środkowoazjatyckie, niemieckie i labradory [13]. Ryzyko wystąpienia dysplazji stawu biodrowego wzrasta przy złym odżywianiu: niskiej jakości suchej karmie, karmieniu wyłącznie mięsem oraz przy nieprawidłowym stosunku wapnia do fosforu w diecie. W wyniku zachorowania dochodzi do deformacji i zniszczenia chrząstki, zniszczenia stawu, a u psa obserwuje się znaczną reakcję bólową. Dysplazja najczęściej dotyczy stawów biodrowych, rzadziej stawów łokciowych [14]. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na aktywność fizyczną, jaką wykonują psy: wchodzenie po schodach, skakanie, bieganie itp.

Objawy kliniczne dysplazji stawu biodrowego rozwijają się stopniowo i mogą być różne w zależności od rasy zwierzęcia. Najbardziej widoczne są w wieku 4-9 miesięcy. Zwierzęta częściej leżą, niechętnie wstają, nie chcą wchodzić po schodach, szybko się męczą, przy palpacji odczuwają ból stawów, pojawia się „chwiejny chód”. W miarę postępu choroby zwierzę stara się unikać bólu, chroniąc kończynę, co powoduje zanik mięśni kończyn miednicznych [15]. U kotów dysplazja stawów występuje znacznie rzadziej ze względu na ich większą ruchomość i niższą wagę. Badanie rentgenowskie wykonuje się w celu rozpoznania dysplazji stawów u zwierząt [16-18].

Bioregulatory peptydowe w profilaktyce i leczeniu różnych chorób u psów i kotów

Bioregulatory peptydowe i niepeptydowe są innowacyjnym narzędziem służącym utrzymaniu i poprawie zdrowia. Kontrolują wiele procesów fizjologicznych w organizmie człowieka, dzięki czemu mogą być stosowane w celach leczniczych i profilaktycznych. Biorąc pod uwagę, że patogeneza chorób u ludzi i zwierząt jest w dużej mierze podobna, a bioregulatory zwykle przechodzą badania przedkliniczne na zwierzętach, można je uważać za obiecujące leki w medycynie weterynaryjnej.

1. Bioregulatory peptydowe w profilaktyce i leczeniu chorób zapalnych jelit u psów i kotów

W profilaktyce i leczeniu psów i kotów zaleca się stosowanie peptydowych gastroprotektorów Honluten i Stamacort.

Honluten  jest tripeptydem EDG (Glu-Asp-Gly, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, glicyna). W badaniach eksperymentalnych na małych zwierzętach laboratoryjnych peptyd ten wykazywał działanie ochronne na przewód pokarmowy. Honluten to biologicznie aktywny suplement diety, który można stosować u kotów i psów w formie kropli pod język. Honluten ^® można zalecać w profilaktyce i terapii podtrzymującej chorób przewodu pokarmowego: zapalenia żołądka i wrzodów żołądka, w leczeniu uszkodzeń błony śluzowej żołądka, w profilaktyce raka żołądka, zgagi i innych zaburzeń trawiennych.

Eksperyment wykazał, że Honluten leczy wrzody żołądka u szczurów. Badanie przeprowadzono na 32 samcach szczurów rasy Sprague-Dawley. Wszystkie zwierzęta podzielono losowo na grupy: 1 – szczury nienaruszone, 2 – modelowanie wrzodu żołądka i podawanie soli fizjologicznej, 3 – modelowanie wrzodu żołądka i podawanie Honlutenu podskórnie w dawce 0,5 µg / 0,5 ml soli fizjologicznej dziennie przez 5 dni od momentu wystąpienia wrzodu, 4 – modelowanie wrzodu żołądka i podawanie antybiotyku Klacid domięśniowo w dawce 10 mg / 1 ml soli fizjologicznej dziennie przez 5 dni od momentu wystąpienia wrzodu. Model owrzodzenia uzyskano poprzez wprowadzenie cystaminy-HCl do żołądka szczura. Wrzód o powierzchni 24-31 mm2 pojawił się na granicy części odźwiernikowej i dna żołądka 12 godzin po podaniu cystaminy-HCl. Jednocześnie z pierwszym podaniem cystaminy-HCl do żołądka szczura, wprowadzono hodowlę Helicobacter Pylori. Pod wpływem Chonlutenu, 21 dnia od powstania owrzodzenia, zaobserwowano jego całkowite wygojenie (epitalizacja). W trakcie tworzenia się wrzodu żołądka synteza cząsteczek sygnałowych cNOS, iNOS, HSP70, NFkB-p65 w komórkach nabłonkowych wzrasta 3-6-krotnie. cNOS i iNOS są konstytutywnymi i indukowalnymi formami syntazy NO, enzymów biorących udział w tworzeniu tlenku azotu. Tlenek azotu bierze udział w regulacji odpowiedzi zapalnej, zwężaniu i rozszerzaniu naczyń krwionośnych oraz odpowiedzi immunologicznej. HSP70 to białko szoku cieplnego chroniące przed stresem. Jego synteza zwiększa się w odpowiedzi na uwalnianie wolnych rodników, aby zniwelować ich szkodliwy wpływ na komórki. NFkB-p65 to czynnik transkrypcyjny, który aktywuje odpowiedź zapalną. Honluten skutecznie normalizuje syntezę tych cząsteczek sygnałowych w nabłonku żołądka. Ponadto, gdy w komórkach nabłonka żołądka tworzy się wrzód, ekspresja mRNA genów prozapalnej cytokiny TNFa i enzymów układu antyoksydacyjnego SOD, Cox-2 wzrasta odpowiednio 3,7, 5 i 2 razy. Honluten obniża ekspresję mRNA genów TNFa, SOD, Cox-2 do poziomu normalnego. Honluten normalizuje w ten sposób ekspresję genów cytokin i enzymów układu antyoksydacyjnego. To leży u podstaw jego działania naprawczego w przypadku wrzodów żołądka [19-20].

Stamacort to kompleks polipeptydowy uzyskiwany poprzez ekstrakcję z błony śluzowej żołądka młodych zwierząt. Stamacort, podobnie jak Honluten, jest biologicznie aktywnym suplementem diety i może być stosowany u psów i kotów w postaci kropli. Stamacort zawiera peptydy o masie cząsteczkowej od 75 do 1850 Da. Stamacort zaleca się ludziom w celu zapobiegania i leczenia podtrzymującego chorób przewodu pokarmowego: zapalenia żołądka i choroby wrzodowej żołądka, leczenia uszkodzeń błony śluzowej żołądka, polipów żołądka, zapobiegania rakowi żołądka, zgadze, odbijaniu, uczuciu ciężkości w żołądku i innym zaburzeniom trawiennym.

Badano wpływ Stamacortu na powstawanie nadżerek żołądka w modelu ostrego stresu unieruchomienia u szczurów. U 137 szczurów z ostrym stresem unieruchomienia (AIS) wystąpiły nadżerki w błonie śluzowej żołądka. Wszystkie zwierzęta podzielono na grupy: 1 – kontrolna (podawanie roztworu fizjologicznego domięśniowo przez 5 dni po AIS), 2 – podawanie Stamacortu w dawce 15 μg/kg domięśniowo przez 5 dni po AIS, 3 – podawanie Stamacortu w dawce 15 μg/kg domięśniowo przez 3 dni przed i 3 dni po AIS. Trzecia grupa została utworzona w celu zbadania profilaktycznego działania ochronnego Stamacortu na układ trawienny. W obu schematach stosowania Stamacort zmniejszył tworzenie się erozji u szczurów z AIS o 1,4 raza. Stamacort aktywował również układ odpornościowy u szczurów w stanie AIS. Wyrażało się to w normalizacji liczby komórek osocza i mastocytów w błonie śluzowej żołądka [21].

Ponieważ choroby zapalne jelit u psów i kotów mogą być związane z dysfunkcją układu odpornościowego, w tym przypadku skuteczne mogą być bioregulatory peptydowe Vladonix i Kristagen.

Vladonix to kompleks peptydów immunomodulacyjnych izolowanych z grasicy bydlęcej, należący do grupy cytomedyny i produkowany w formie suplementu diety (kapsułek i kropli pod język). Dipeptydy EW (alfa-glutamylo-tryptofan) i KE (kwas lizyl-glutaminowy) są substancjami aktywnymi preparatu Vladonix (stanowią jego część). Kristagen to tripeptyd EDP (glutamylo-asparagilo-prolina), immunomodulator, produkowany w formie suplementu diety (kapsułek i kropli pod język), będący jednocześnie substancją czynną preparatu Vladonix.

Vladonix oddziałuje na wszystkie ogniwa układu odpornościowego, reguluje liczbę i stosunek limfocytów T i B oraz ich subpopulacji, stymuluje odpowiedź immunologiczną komórek, wzmaga fagocytozę, aktywuje procesy regeneracji i hematopoezy w przypadku ich zahamowania, poprawia metabolizm komórkowy, normalizuje krzepnięcie krwi. Efekty krótkich peptydów EDP ( Kristagen ), KE, EW wykazane w badaniach in vivo i in vitro są podobne do immunomodulacyjnego działania kompleksu polipeptydowego grasicy. Jednocześnie dipeptydy KE i EW w większym stopniu regulują odporność limfocytów T, a Kristagen ma wyraźniejszy wpływ na limfocyty B. Główne cechy tych krótkich peptydów obejmują: naturalne pochodzenie, wysoką specyficzność, bezpieczeństwo, skuteczność w mikrodawkach i dostępność w produkcji.

Molekularny mechanizm działania Vladonixu wynika ze zdolności jego krótkich peptydów do regulowania ekspresji genów i syntezy białek immunogenezy. Dipeptyd EW zmienia ekspresję genów mitochondrialnych i genów regulujących syntezę białek związanych z systemem obronnym komórki. Dipeptyd KE zmienił ekspresję genów odpowiedzialnych za podział komórek, strukturę komórek, metabolizm, gen cytokiny IL-2 i gen deacetylazy histonowej SIRT6 (białko przeciwstarzeniowe) [22]. Zgodnie z modelowaniem molekularnym i badaniami fizykochemicznymi, dipeptyd EW wiąże się z sekwencją DNA cytozyna-guanina-cytozyna-guanina, a dipeptyd KE wiąże się z sekwencją tymina-cytozyna-guanina-adenina. Crystagen (EDP tripeptyd) zmieniał ekspresję genów regulujących syntezę białek odpowiedzialnych za procesy adaptacyjne w komórce [23-24].

Schemat zastosowania bioregulatorów peptydowych w kompleksowym leczeniu chorób zapalnych jelit u psów i kotów.

Dawkowanie bioregulatorów peptydowych podanych poniżej dobiera się w zależności od masy ciała zwierzęcia (pies lub kot)*. W razie konieczności dawkę i częstość podawania można zwiększyć. Badania przedkliniczne bioregulatorów peptydowych wykazały, że nie są one toksyczne. W eksperymencie dotyczącym ostrej toksyczności (pojedyncze podanie peptydu) przeprowadzonym na zwierzętach, przekroczenie dawki terapeutycznej o 5000 razy okazało się bezpieczne. W badaniach toksyczności podostrej (podawanie peptydu przez 3 miesiące) i przewlekłej (podawanie peptydu przez 6 miesięcy) przekroczenie dawki terapeutycznej o 300–3000 razy nie powodowało skutków ubocznych.

• do 5 kg – 2-5 kropli 1-2 razy dziennie
• od 5 kg do 10 kg – 5-10 kropli 1-2 razy dziennie
• od 11 do 25 kg – 10-20 kropli 1-2 razy dziennie
• od 26 do 60 kg – 10-20 kropli 2-3 razy dziennie
• powyżej 60 kg – 15-30 kropli 1-3 razy dziennie

Wszystkie bioregulatory peptydowe można dodawać do miękkiej karmy dla zwierząt. Ważne jest, aby mieć pewność, że zwierzę zjadło całą karmę i otrzymało wymaganą dawkę peptydu. Kuracja trwa od jednego do sześciu miesięcy, zależnie od stopnia zaawansowania choroby. Aby utrzymać uzyskany efekt i zapobiec nawrotom choroby, zaleca się powtórzenie kuracji po 1-3 miesiącach.

* Uwaga 1. 1 ml (20 kropli) bioregulatora językowego zawiera 0,1 mg (100 μg) peptydu jako substancję czynną w postaci liofilizatu (suchego proszku). Dwie krople bioregulatora językowego zawierają 10 μg substancji czynnej. W badaniach przedklinicznych u zwierząt skuteczną dawkę czynną ustalono na 10 μg na 1 kg masy ciała (czyli 2 krople leku na 1 kg masy ciała).

Uwaga 2. Można również stosować bioregulatory peptydowe w kapsułkach dla psów i kotów. 1 kapsułka zawiera 0,1 mg substancji czynnej peptydu, tj. 100 mcg. Dawkowanie bioregulatorów peptydowych w kapsułkach podanych poniżej dobiera się w zależności od masy ciała zwierzęcia (psa lub kota):

• do 10 kg – 1 kapsułka co drugi dzień lub raz na trzy dni
• od 11 do 25 kg – 1-2 kapsułki 1 raz dziennie
• od 26 do 60 kg – 1-2 kapsułki 1-2 razy dziennie
• powyżej 60 kg – 1-3 kapsułki 1-3 razy dziennie

2. Zastosowanie bioregulatorów peptydowych w kompleksowym leczeniu chorób onkologicznych u psów i kotów

Ponieważ choroby onkologiczne u ludzi i zwierząt są w większości przypadków związane z dysfunkcją układu odpornościowego, zastosowanie bioregulatorów peptydowych Vladonix i Kristagen zwiększy aktywność wiązań T i B układu odpornościowego oraz odporność organizmu zwierzęcia na postęp wzrostu guza. Wcześniejsze badania na małych zwierzętach laboratoryjnych i hodowlach komórkowych wykazały, że immunoprotektory peptydowe i Honluten mogą spowalniać wzrost różnych typów komórek nowotworowych: chłoniaka Burkitta, wątrobiaka Zaidela itp. [25-27].

Unikalnym bioregulatorem peptydowym, który normalizuje funkcje układu neuroimmunoendokrynnego, działa onkostatycznie i wydłuża życie u różnych gatunków zwierząt w eksperymencie o 42%, jest kompleks polipeptydów szyszynki – biologicznie aktywny suplement diety Endoluten [27-29]. Endoluten w postaci kropli (forma językowa) można stosować u zwierząt.

3. Zastosowanie bioregulatorów peptydowych w kompleksowym leczeniu chorób nerek u psów i kotów

Pielotax to kompleks polipeptydów pozyskiwanych z miąższu nerkowego młodych zwierząt. Pielotax działa selektywnie na komórki nerek, normalizuje ich metabolizm i funkcje, reguluje układ moczowy. Pielotax jest dostępny jako biologicznie aktywny suplement diety i może być stosowany u psów i kotów w postaci kropli podjęzykowych (forma językowa). W badaniu klinicznym u pacjentów w średnim wieku cierpiących na nefropatię dnawą wykazano wysoką skuteczność leku Pielotax [30]. W 78% przypadków Pielotax spowodował poprawę samopoczucia, normalizację snu, zmniejszenie częstotliwości i intensywności bólów stawów oraz poprawę parametrów laboratoryjnych krwi i moczu. Pielotax aktywuje metabolizm tkanki nerek i poprawia funkcję wydzielniczą. Pielotax zwiększa syntezę białka podziału komórek nerkowych (Ki67) 2,2-krotnie i zmniejsza syntezę białka apoptozy p53 (śmierci komórki) w tych komórkach o 20%. W ten sposób Pielotax stymuluje odnowę komórek w tkance nerkowej [31].

Ovagen jest hepatoprotektorem, którego skuteczność jako nefroprotektanta w procesie starzenia i patologiach nerek różnego pochodzenia potwierdzono eksperymentalnie. Zbadano mechanizmy molekularne ochronnego działania preparatu Ovagen na starzejące się komórki nerek. Ustalono, że Ovagen aktywuje wzrost komórek, zmniejszając ekspresję białek „starzenia” i apoptozy p16, p21, p53 i zwiększając ekspresję białka „młodości” Sirtuiny-6 [32]. Wykazano skuteczność Ovagenu i Pielotaxu w modelu niewydolności nerek wywołanej cisplatyną u zwierząt [33]. Pielotax i Ovagen normalizują diurezę, stężenie kreatyniny w moczu i jej wydalanie, wskaźnik filtracji kłębuszkowej, bezwzględną resorpcję jonów sodowych, zmniejszają stężenie białka w moczu i jego wydalanie, stężenie jonów sodu i potasu w moczu.

Ovagen wykazuje działanie nefroprotekcyjne w eksperymentalnych modelach nefropatii pogentamycynowej i uszkodzenia nerek wywołanego niedokrwieniem i reperfuzją u szczurów. Działanie nefroprotekcyjne preparatu Ovagen przejawia się w zapobieganiu rozwojowi oligurii i azotemii, zmniejszeniu białkomoczu i wydalania sodu, działaniu antyoksydacyjnym i normalizacji zaopatrzenia energetycznego komórek nerkowych [34].

4. Zastosowanie bioregulatorów peptydowych w kompleksowym leczeniu chorób układu ruchu u psów i kotów

Sigumir to kompleks polipeptydowy otrzymywany poprzez ekstrakcję z tkanki chrzęstnej i kostnej młodych zwierząt. Sigumir to biologicznie aktywny suplement diety, który można stosować u psów i kotów w formie roztworu podjęzykowego. Sigumir zawiera peptydy o masie cząsteczkowej od 75 do 10 000 Da. Sigumir jest zalecany ludziom w celu zapobiegania i leczenia chorób układu mięśniowo-szkieletowego: choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatyzmu, osteochondrozy, osteoporozy, dny moczanowej itp. Instytut Toksykologii Federalnej Agencji Medycznej i Biologicznej Rosji przeprowadził analizę składu kompleksu polipeptydowego chrząstki. Wykorzystując desorpcję/jonizację laserową aktywowaną matrycą i ultrawydajną chromatografię cieczową połączoną ze spektrometrią mas, indicated that AED was charged (Kartalax ) ma aktywność biologiczną podobną do Sigumira [35]. Tripeptyd AED (alanina-glutamina-asparagina) produkowany jest również jako biologicznie aktywny suplement diety w formie podjęzykowej.

W dwóch eksperymentalnych modelach złamań pourazowych u starych królików wykazano działanie naprawcze kompleksu polipeptydowego wyekstrahowanego z tkanki chrzęstnej i kostnej na tkankę kostną. W grupie badanej codziennie przez 5 dni do miejsca ubytku kostnego podawano kompleks polipeptydowy tkanki chrzęstnej i kostnej w dawce 0,7 mg/kg rozpuszczony w 2 ml roztworu fizjologicznego. W grupie kontrolnej gojenie nastąpiło naturalnie. W 28 dniu po podaniu kompleksu polipeptydowego zaobserwowano formowanie się w pełni rozwiniętej kości udowej. W tym czasie ubytek kości był nadal pod kontrolą. W drugim eksperymencie do kości udowej królików wprowadzono przetokę teflonową w znieczuleniu ogólnym i przymocowano ją do kości udowej. Taki projekt eksperymentu pozwala na ocenę migracji elementów szpiku kostnego do powstałej pustej przestrzeni. Grupie zwierząt doświadczalnych wstrzykiwano do światła przetoki kompleks polipeptydowy tkanki chrzęstnej i kostnej w dawce 0,7 mg w 1 ml roztworu fizjologicznego od 1. do 7. dnia trwania eksperymentu. Pod wpływem kompleksu polipeptydowego w 3. tygodniu eksperymentu zaobserwowano tworzenie się tkanki kostnej. W przypadku kontroli (podawanie roztworu fizjologicznego) efekt ten uzyskano później, dopiero pod koniec 4. tygodnia badania [36].

W innym eksperymencie modelowano rozwój pourazowej choroby zwyrodnieniowej stawów u szczurów. W tym celu zwierzętom zadano obrażenia w okolicy kłykcia wewnętrznego kości udowej. Piątego dnia u szczurów zaobserwowano zmiany zwyrodnieniowo-dystroficzne w tkance chrzęstnej powierzchni stawowej, charakterystyczne dla choroby zwyrodnieniowej stawów. Zwierzętom z grup doświadczalnych podawano domięśniowo kompleks polipeptydowy tkanki chrzęstnej i kostnej w dawkach 0.02 mg lub 0.2 mg w 0.4 ml roztworu fizjologicznego raz dziennie przez 10 dni. Szczurom z grupy kontrolnej podawano 0.4 ml roztworu soli fizjologicznej według tego samego schematu. W 28. dniu eksperymentu pod wpływem kompleksu polipeptydowego tkanki chrzęstnej i kostnej doszło do odtworzenia struktury tkanki chrzęstnej [36].

Ponieważ schorzeniom układu mięśniowo-szkieletowego u psów i kotów często towarzyszy reakcja zapalna i zespół bólowy, immunomodulujące bioregulatory peptydowe Vladonix i Kristagen pomogą zahamować stan zapalny i złagodzić zespół bólowy, zwiększając skuteczność leczenia.

Literature

1. Narodowe badanie właścicieli zwierząt domowych APPA na lata 2021–2022. https://americanpetproducts.org/Uploads/NPOS/21-22_BusinessandFinance.pdf
2. Matchock RL Posiadanie zwierząt domowych i ich zdrowie fizyczne. Aktualny Opinia. Psychiatra. 2015, 28, 386–392 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26164613/
3. Scoresby KJ i in. Posiadanie zwierząt domowych a jakość życia: systematyczny przegląd literatury. Weterynarz. Science. 2021, 8, 332. https://www.researchgate.net/publication/357122036_Pet_Ownership_and_Quality_of_Life_A_Systematic_Review_of_the_Literature
4. Tan JSQ i in. Związek między posiadaniem zwierząt domowych aktywnością fizyczną i zdrowiem psychicznym w okresie „wyłącznika” COVID-19 w Singapore. One Health 2021, 13, 100343 https://www.researchgate.net/publication/355896400_Association_between_pet_ownership_and_physical_activity_and_mental_health_during_the_COVID-19_circuit_breaker_in_Singapore
5. https://todaysveterinarypractice.com/gastroenterology/zapalna-choroba-jelit-psów-kotów/
6. Allenspach K. Immunologia kliniczna i immunopathologia jelit psów i kotów. Klinika Weterynaryjna Małych Zwierząt Praktyka Małych Zwierząt 2011; 41(2):345–360. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21486640/
7. Honneffer JB, Minamoto Y., Suchodolski JS Zmiany mikrobioty w ostrym i przewlekłym zapaleniu przewodu pokarmowego u kotów i psów. Światowy Konkurs Gastroenterologiczny 2014; 20(44). 16489-16497 https://www.researchgate.net/publication/269185358_Zmiany_mikrobioty_w_ostrym_i_przewlekłym_zapaleniu_przewodu_jelitowego_u_kotów_i_psów
8. Dennis JS, Kruger JM, Mullaney TP Limfocytarne/plazmocytowe zapalenie żołądka i jelit u kotów: 14 przypadków (1985-1990). Polski: Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1624355/
9. Jergens AE Idiopatyczna choroba zapalna jelit u kotów: co wiemy i co pozostaje do odkrycia. J Feline Med Surg 2012;14(7):445-458 https://www.sci-hub.ru/10.1177/1098612X12451548
10. https://www.petfriendlyhouse.com/cancer-statistics-in-pets/
11. Brown SA Leczenie przewlekłej choroby nerek. W: Elliott J, Grauer GF (red.): BSAVA Manual of Canine and Feline Nephrology and Urology, wyd. 2. Gloucester (Wielka Brytania): BSAVA, 2007, 223-230. https://vetbooks.ir/bsava-podrecznik-do-nefrologii-i-urologii-psow-i-kotow-wydanie-3/
12. Ponosov SV Częstotliwość występowania dysplazji stawów u małych zwierząt domowych. Wiadomości z Państwowego Uniwersytetu Rolniczego w Orenburgu. 2020. Nie. 4 (84). 221-224 https://cyberleninka.ru/article/n/chastota-vstrechaemosti-displazii-sustavov-u-melkih-domashnih-zhivotnyh/viewer
13. Maslova ES Dysplazja stawu biodrowego u psów. Zasób elektroniczny. URL: https://oncovet.ru/ortopediya/displaziya-tazobedrennyh-sustavov-u-sobak
14. Jak rozpoznać i leczyć dysplazję stawu biodrowego? Zasób elektroniczny. URL: https://doggiedog.ru/bolezni-sobak/displaziya-tazobedrennyx-sustavov-u-sobak.html
15. Drobysh I. Objawy dysplazji stawu biodrowego u szczeniaka. Zasób elektroniczny. URL: https://sustavy-info.ru/priznaki-displazii-tazobedrennyh-sustavov-u-shhenka/
16. Orobets V. A., Letov II., Derkachev D. Yu. Określanie dysplazji stawów biodrowych u psów za pomocą radiografii komputerowej. Weterynaria Kubańska. 2012. Nie. 5. s. 10–13; http://vetkuban.com/num5_20124.html
17. Fevaprasitchai S., Pozyabin SV Porównanie skuteczności radiografii i tomografii komputerowej w diagnostyce niezgodności stawu łokciowego u psów. Patologia weterynaryjna. 2020. Nie. 1 (71). Str. 67–72; https://cyberleninka.ru/article/n/sravnenie-effektivnosti-rentgenografii-i-kompyuternoy-tomografii-pri-diagnostike-diskongruentnosti-loktevogo-sustava-u-sobak/viewer
18. Yagnikov SA Leczenie dysplazji stawu biodrowego u psów. Moskwa: RUDN, 2005. S. 37 https://studylib.ru/doc/2399467/diagnostika-i-lechenie-displazii-tazobedrennyh-sustavov
19. Khavinson V.Kh., Linkova NS, Dudkov AV, Polyakova VO, Kvetnoy IM Peptydergiczna regulacja ekspresji genu kodującego białka antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Byk. do potęgi. biol. med. 2011. Tom. 152, nr. 11. Strony. 548-551; https://khavinson.info/assets/files/russ/2011-khavinson_linkova_dudkov.pdf
20. Khavinson V.Kh., Kvetnoy IM, Polyakova VO, Ryzhak GA, Kozlov LV Kompozycja farmaceutyczna peptydowa, środek na jej bazie do leczenia chorób żołądka i dwunastnicy wywołanych przez Helocobacter Pylori oraz sposób jego wykorzystania. Patent Federacji Rosyjskiej nr. 2449805 z dnia 27.01.2011 https://patents.s3.yandex.net/RU2449805C1_20120510.pdf
21. Ryzhak AP, Kuznik BI, Malezhik LP, Aksenova TA, Ryzhak GA, Lyutov RV Wpływ geroprotektora peptydowego na procesy naprawcze w błonie śluzowej żołądka u szczurów. Biuletyn naukowy Biełgorodzkiego Uniwersytetu Państwowego. Seria Medycyna. Apteka. Gerontologia i geriatria. 2012. Numer 20/1. S. 33-36 Wpływ krótkich peptydów na wzrost komórek wątrobiaka szczura
22. Khavinson V.Kh., Malinin V.V. Gerontologiczne aspekty regulacji peptydów genomowych. Bazylea (Szwajcaria): Karger AG. 2005. 104 str. https://elibrary.ru/rmlbsf
23. Khavinson VK, Popovich IG, Linkova NS i in. Regulacja ekspresji genów przez peptydy: przegląd systematyczny. Cząsteczki. 2021.Tom 26. Numer 22. 7053. 22 s.; https://khavinson.info/assets/files/skan/2021-khavinson_popovich.pdf
24. Linkova N., Khavinson V., Diatlova A. i in. Wpływ dipeptydów KE i EW w składzie leku tymaliny na ekspresję genów i syntezę białek zaangażowanych w patogenezę COVID-19. Międzynar. J. Mol. Nauka. Numer specjalny „Aktualizacje w zakresie komórkowych i molekularnych mechanizmów chorób autoimmunologicznych” 2023. Tom. 24. Str. 13377. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10488166/
25. Sakhenberg EI, Teryukova NP, Ivanov VA, Linkova NS, Khavinson V.Kh. Wpływ krótkich peptydów na wzrost komórek wątrobiaka Zaidla u szczurów i ich klonów // VII Rosyjskie Sympozjum „Białka i Peptydy”. Nowosybirsk, 2015. S. 370; Wpływ krótkich peptydów na wzrost komórek wątrobiaka Zaidel u szczurów i ich klonów
26. Dik MA, Kostylev AV, Linkova NS Onkostatyczne działanie krótkich peptydów na komórki chłoniaka// Zbiór materiałów z II naukowo-praktycznej konferencji młodych naukowców i specjalistów „Medycyna translacyjna – od teorii do praktyki”, St. Petersburg, 2014. Strony. 223-224; https://szgmu.ru/upload/files/NPM/Сборник%20метров%20конферий%20МЧ%20и%20ТМ%202014_2%20часть.pdf
27. Anisimov VN, Khavinson V.Kh., Morozov VG Karcynogeneza i starzenie się. IV. Wpływ czynników o niskiej masie cząsteczkowej grasicy, szyszynki i przedniego podwzgórza na odporność, zapadalność na nowotwory i długość życia myszy C3H/Sn. Mechanizmy starzenia się i rozwoju. 1982. Tom. 19. S. 245-258 https://khavinson.info/downloads/1982-Anisimov.pdf
28. Anisimov VN, Khavinson V.Kh. Bioregulacja starzenia się za pomocą peptydów: wyniki i perspektywy // Biogerontologia. 2010. Nr 11. S. 139-149; https://khavinson.info/downloads/2010-Anisimov.pdf
29. Dilman VM, Anisimov VN, Ostroumova MN i in. Badanie działania przeciwnowotworowego ekstraktu polipeptydowego szyszynki // Onkologia. 1979. Tom. 36, Nr 6. S. 274-280; https://khavinson.info/downloads/1979-Dilman-Stady.pdf
30. Khavinson V.Kh., Malinin V.V., Ryzhak G.A. Patent RU2302868C1. Środek normalizujący pracę nerek i sposób jego wytwarzania. 2007 https://patents.s3.yandex.net/RU2302868C1_20070720.pdf
31. Chalisova NI, Linkova NS, Nichik TE, Ryzhak AP, Dudkov AV, Ryzhak GA Peptydowa regulacja procesów odnowy komórek w kulturach tkanki nerkowej młodych i starych zwierząt. Technologie komórkowe w biologii i medycynie. 2015. Nie. 1. Str. 124-127. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26033601/
32. Khavinson V.Kh., Tarnovskaya S.I., Linkova N.S. i in. Tripeptydy spowalniają proces starzenia w hodowlach komórek nerkowych // Postępy w geriatrii. 2014. Tom. 27. Nie. 4. Strony. 651–656; ; http://www.gersociety.ru/netcat_files/userfiles/10/AG_2014-27-04.pdf
33. Zamorskiy II, Shchudrova TS, Zelenyuk VG i in. Peptydy przywracają czynność nerek w ostrej niewydolności nerek wywołanej cisplatyną // Bulletin of Experimental Biology and Medicine. 2015. Tom. 159(6). str. 708-712; https://khavinson.info/assets/files/pdf/2015-zamorskij.pdf
34. Zamorsky II, Shchudrova TS, Zelenyuk VG i in. Nefroprotekcyjne działanie peptydu EDL w ostrym uszkodzeniu nerek różnego pochodzenia. Biuletyn Biologii Eksperymentalnej i Medycyny. – 2017. – Tom. 163, Nie. 3. – s. 376-380; https://khavinson.info/assets/files/russ/2017-zamorskyi.pdf
35. Zhurkovich IK, Kovrov NG, Ryzhak GA i in. Identyfikacja krótkich peptydów w kompleksach polipeptydowych izolowanych z organów zwierzęcych. Postępy w biologii współczesnej. 2020. Tom. 140, Nie. 2. Strony. 140-148; https://khavinson.info/assets/files/russ/2020-zhurkovich.pdf
36. Ryzhak GA, Popovich IG, Khavinson V.Kh. Perspektywy wykorzystania bioregulatora peptydowego w profilaktyce i leczeniu chorób układu mięśniowo-szkieletowego związanych z wiekiem (przegląd danych eksperymentalnych). Patogeneza. 2019. Tom. 17. Nie. 3. Strony. 13-24; https://khavinson.info/assets/files/russ/2019-ryzhak_popovich.pdf